Pobieranie krwi do badań - przewodnik dla rodziców. Jak oswoić lęk?

Pobieranie krwi u osób chorych na fenyloketonurię może budzić lęk nie tylko u najmłodszych, ale także u rodziców. Jak moje dziecko to zniesie? Jak mu wytłumaczyć, że to dla jego dobra? Albo jeszcze inaczej – jak mam sam pobrać krew u niemowlaka? Boję się, że sobie nie poradzę... Co istotne, takie lęki często biorą się z niewiedzy.

Tymczasem regularne badanie stężenia fenyloalaniny w surowicy krwi u osób chorych na fenyloketonurię jest po prostu konieczne dla bezpieczeństwa chorego. Oznacza to, że rodzic musi znaleźć sposób na oswojenie własnych i dziecięcych lęków, jakie wiążą się z regularnym pobieraniem krwi u syna lub córki. Jak to zrobić? I jak właściwie pobrać krew? Tego dowiesz się z naszego artykułu oraz filmiku, który zamieściliśmy poniżej.

W jakim celu wykonuje się badanie?

U osób z fenyloketonurią, czyli wrodzoną chorobą metaboliczną objawiającą się zaburzeniem metabolizmu aminokwasu fenyloalaniny, zbyt wysoki poziom fenyloalaniny może powodować uszkodzenie układu nerwowego. Dotyczy to szczególnie małych dzieci, które dopiero się rozwijają. Dlatego poziom fenyloalaniny należy regularnie kontrolować poprzez pobieranie krwi na specjalną bibułę, którą można otrzymać w ośrodku przesiewowym i oddawanie jej do badań.

Jak często wykonywać badanie?

O tym, jak często należy pobierać krew do badań w celu kontroli poziomu stężenia fenyloalaniny, dowiesz się z Poradni Chorób Metabolicznych. Zwykle w pierwszych miesiącach życia, kiedy maluch szybko rośnie, zaleca się to robić raz lub nawet dwa razy w tygodniu.

W dalszych latach życia - od 2 r.ż., do około 12 lat - badanie należy najczęściej wykonywać (o ile nie ma innych wskazań) raz na dwa tygodnie, a u starszych osób raz na miesiąc.

Polecamy do czytania: Fenyloketonuria u dzieci - jak zadbać o malucha z PKU?

Jak pobrać krew u dziecka poniżej 6 miesiąca życia?

Wielu rodziców obawia się, jak pobrać krew u tak małego dziecka, tymczasem wbrew pozorom nie jest to ani przerażające, ani skomplikowane. Na przygotowaną wcześniej specjalną bibułę pobiera się krew włośniczkową z pięty z jej zewnętrznej strony.

Żeby nie było problemu z pobraniem, stopę warto wcześniej ogrzać, umieszczając ją pod bieżącą, ciepłą wodą lub przykładając ciepły ręcznik, a następnie trzeba ją zdezynfekować i dobrze osuszyć gazikiem. W kolejnym kroku należy stopę naprężyć, przyłożyć nakłuwacz i go nacisnąć. Po pobraniu zaklejamy miejsce nakłucia na skórze plasterkiem.

Kroplę krwi należy umieścić w dokładnie oznaczonych punktach na bibułce. Ważne, żeby miała ona około 0,7 mm wielkości i pochodziła z jednego nakłucia.

Bibuła powinna wyschnąć samoistnie. Nie używamy w tym celu suszarki, kaloryfera i nie wystawiamy bibuły na ekspozycję słoneczną. Nie zawijamy również bibuły w folię. Po około 3 godzinach trzeba umieścić ją w kopercie i wysłać do Laboratorium Badań Przesiewowych.

Pobieranie krwi u starszych dzieci (powyżej 6 miesiąca życia)

U starszych dzieci krew pobiera się z palca środkowego, serdecznego lub małego, ponieważ skóra na palcu wskazującym i kciuku jest zbyt twarda, dlatego trudno jest uzyskać kroplę krwi.

Pobierając krew do badań, należy pamiętać by:

• pobierać ją zawsze o tej samej porze,
• optymalnie rano.

Przygotuj sobie:

• bibułę (wcześniej opisaną),
• płyn do dezynfekcji,
• jałowy gazik,
• nakłuwacz (o długości ostrza 2,4 mm),
• plasterek.

Palec warto wcześniej ogrzać pod bieżącą, ciepłą wodą, żeby zapewnić sobie prawidłowy strumień krwi. Próbkę do jednego kółka na teście na bibule należy pobrać z jednej kropli krwi wielkości 0,7 mm. Żeby uzyskać odpowiednio dużą kroplę po nakłuciu, kiedy pojawi się krew, delikatnie naciśnij palec, po czym przyłóż bibułę do palca, aż krew przesączy się na drugą stronę.

Bibuła powinna wyschnąć w sposób naturalny, a następnie należy ją umieścić w kopercie.

Jak prawidłowo wypełnić bibułę?

Bibułę wysyłamy do laboratorium następnego dnia po pobraniu. Tam jest ona rejestrowana i analizowana, a wyniki są przekazywane rodzicom oraz lekarzom. Jeśli bibuła nie jest wypełniona w sposób prawidłowy lub krew została pobrana niewłaściwie (jest nieprzesączona na drugą stronę), laboratorium nie może wykonać badania, o czym rodzice zostają poinformowani.

Poprawnie wypełniona bibuła poza próbką krwi zawiera:

• PESEL,
• nazwisko i imię,
• płeć,
• datę urodzenia,
• datę i godzinę pobrania krwi.

Co istotne, z tyłu bibuły znajduje się pole do wypełnienia - wyrażenie zgody na badania molekularne. Warto wiedzieć, że nie ma potrzeby jej podpisywania.

Bibuły są przechowywane w laboratorium przez pół roku. Po tym czasie, zgodnie z polskim prawem, zostają zutylizowane.

Lęk przed pobraniem krwi u dziecka – jak sobie z nim poradzić?

Lęk jest naturalną reakcją przed tym, czego nie znamy lub co wydaje się, że nam zagraża. Dzieci mogą obawiać się pobierania krwi, dlatego od początku warto im tłumaczyć, że jest to w pełni bezpieczne, przyjazne i potrzebne dla zdrowego funkcjonowania. Niezwykle istotne jest właśnie kształtowanie właściwego, pozytywnego nastawienia. Ty jako rodzic nie powinieneś okazywać strachu i zniecierpliwienia przy dziecku. Ważne, żebyś podczas badania zachował spokój i uśmiech.

Kiedy u malca pobierana jest krew, warto zająć jego uwagę czymś innym np. zabawką. Takiemu maluchowi niestety niewiele możesz jeszcze wytłumaczyć w przeciwieństwie do starszej pociechy.

Ze starszym synem lub córką możesz już spokojnie porozmawiać o ich ewentualnych obawach. Uprzedź wcześniej dziecko, co dokładnie je czeka. Wytłumacz, na czym polega pobieranie krwi. Możesz nawet odegrać scenkę “pobieranie krwi” z udziałem znanych maluchowi zabawek. Używaj przyjaznych dla niego, zdrobniałych słów np. bibułka zamiast bibuła, plasterek zamiast plaster. Podczas badania zapewnij, że jesteś obok i nic złego się nie dzieje. Na koniec koniecznie powiedz, że jesteś z dziecka dumny/a.

Podsumowując, należy pamiętać, że regularne badanie poziomu stężenia fenyloalaniny we krwi u osób chorych na fenyloketonurię jest na tyle ważne, że nie można tego zaniedbywać ani odkładać na później. Chociaż jest to nieodłączna część życia osób z PKU i pobieranie krwi nie jest przyjemne, można zadbać o to, by nie kojarzyło się dziecku negatywnie.

A jeśli masz jeszcze jakieś wątpliwości, jak prawidłowo pobrać krew do badań, to wszystkie najważniejsze informacje o pobieraniu krwi prezentujemy w załączonym niżej filmiku: