Żywność ogólnodostępna o niskiej zawartości białka

Fenyloketonuria jest wrodzoną chorobą metaboliczną, w której organizm chorego nie potrafi przekształcać fenyloalaniny zawartej w białkach pokarmowych. Z jadłospisu wyklucza się produkty zawierające wysokowartościowe białka naturalne, takie jak: mięso, ryby, nabiał, orzechy i nasiona, rośliny strączkowe, czekoladę, produkty mączne, zwykłe pieczywo, jaja oraz żelatynę. 

Czym są preparaty PKU?

Głównym źródłem białka w codziennej diecie są preparaty białkozastępcze, które stanowią „ekwiwalent” białka. 

Dodatkowo dieta musi być uzupełniana o produkty niskobiałkowe, ponieważ należy pamiętać, że fenyloalanina nie może być z niej całkowicie wyłączona. Zbyt niskie poziomy fenyloalaniny mogą zaszkodzić zdrowiu pacjenta, dlatego tak ważna jest codzienna obecność produktów o niskiej zawartości białka w jadłospisie każdego chorego. 

Na rynku obserwuje się coraz większą różnorodność i ogólną dostępność produktów o niskiej zawartości białka. Pacjenci mogą odszukać specjalną żywność PKU w dedykowanych sklepach. Dodatkowo niemal w każdym sklepie sieciowym, można odnaleźć pulę produktów niskobiałkowych. Należy ich szukać przede wszystkim w wegańskich działach ze zdrową żywnością lub na półkach z żywnością bezglutenową. 

Pamiętajmy o wnikliwej analizie etykiet i sprawdzeniu zawartości białka w 100 gramach danego produktu. Zdarza się, że bezpieczny na pierwszy rzut oka produkt wegański lub bezglutenowy, znacznie przekracza dopuszczalną ilość fenyloalaniny w 100 gramach produktu. Rekomendowana jest żywność zawierająca około 1 grama białka w 100 g produktu, co w przeliczeniu na zawartość fenyloalaniny oznacza 50 mg w 100 g.  

Które produkty najczęściej i najchętniej wybierają pacjenci PKU?

🡪jogurty i desery wegańskie, dostępne w różnych smakach, produkowane przez niemal wszystkich czołowych producentów tej żywności i będące alternatywą dla białka pochodzenia zwierzęcego 

🡪napoje roślinne, np. ryżowe, kokosowe, owsiane (nie należy wybierać mleka sojowego, ze względu na znaczną ilość białka w 100 ml produktu, pamiętajmy też o niepodawaniu mleka ryżowego dzieciom poniżej 4 roku życia, z powodu dużej zawartości arsenu)

🡪sery, serki, smarowidła wegańskie, dostępne w wielu smakach

🡪wege-plastry i wędliny wegańskie, jako alternatywa dla wędlin pochodzenia zwierzęcego

🡪pieczywo, wypieki i ciasta bezglutenowe, na stałe obecne w działach z pieczywem

🡪mąki niskobiałkowe, chętnie używane do wypieków własnych

🡪zamienniki ryżu, kasz i makarony PKU, chętnie i często spożywane z dodatkiem sosów
i warzyw

🡪płatki niskobiałkowe, spożywane z dodatkiem napojów roślinnych 

🡪z napojów rekomendowana jest…woda, jeśli w diecie pojawią się inne napoje, należy zwrócić szczególną uwagę na zawartość aspartamu, który znajduje się na liście produktów zakazanych

🡪słodycze i czekolady oraz słone przekąski, traktowane jako żywność okazjonalna, o niskiej zawartości białka, bez żelatyny i aspartamu
 

Z mniej oczywistych produktów w diecie PKU, można również wymienić:

🡪łuski babki płesznik (uwaga: NIE nasiona!), zawierające duże ilości błonnika wspierającego trawienie

🡪serwatkę, czyli niemal klarowny płyn, pozostały po całkowitym ścięciu mleka krowiego, wykazujący działanie prozdrowotne 

🡪agar-agar, pektynę czy mączkę chleba świętojańskiego, stosowane jako popularne substancje żelująco-zagęszczające.

Pamiętajmy zawsze o sprawdzaniu etykiet (!), uchroni to przed niepotrzebnymi „wpadkami” żywieniowymi. Czujność i uwaga to jedne z najważniejszych „punktów” w menu osoby chorej na fenyloketonurię.