Produkty zakazane w diecie PKU: tłuszcze trans

Czym są izomery trans kwasów tłuszczowych i czy naprawdę stanowią niebezpieczeństwo dla naszego organizmu? Poznaj produkty zakazane w diecie PKU i dowiedz się jak rozpoznać je w sklepie.

Czym są izomery trans kwasów tłuszczowych?

W przyrodzie występują naturalne tłuszcze trans, które obecne są m.in. w mleku, tłustych produktach mlecznych i w mięsie przeżuwaczy. Kwasy te różnią się od „zwykłych” izomerów trans budową chemiczną oraz tym, że powstają naturalnie w żwaczu zwierząt przeżuwających, pod wpływem zawartych tam enzymów.

Produkty pochodzenia zwierzęcego – jedyne naturalne źródło izomerów trans kwasów tłuszczowych

Istnieje wiele artykułów naukowych potwierdzających pozytywny wpływ naturalnych izomerów trans kwasów tłuszczowych. Naturalne kwasy tłuszczowe trans nie występują w diecie PKU z uwagi na swoje źródło – produkty zwierzęce (pewne ich ilości może zawierać jedynie masło).

Uważaj przy smażeniu – jak zniwelować składniki zakazane w diecie PKU?

Niestety, izomery trans powstające w czasie procesu utwardzania olejów roślinnych, oraz w procesie smażenia żywności, nie oszczędzają diety PKU. Ilość izomerów trans powstająca w czasie procesu utwardzania zależy od warunków jego prowadzenia, np. od wysokości temperatury zastosowanej do przeprowadzenia tego procesu.

Warto zmniejszyć ilość tłuszczu w diecie i na co dzień używać mniej oleju, masła i margaryny. Dobrym pomysłem może być inwestycja w dobrą, nieprzywierającą patelnię, na której można smażyć potrawy przy wykorzystaniu minimalnej ilości tłuszczu.

Idealnym rozwiązaniem jest wprowadzenie do menu potraw duszonych oraz pieczonych. Uniknięcie produktów odradzanych w diecie PKU może być banalnie proste. Wystarczy wprowadzić do kuchni kilka niewielkich zmian i trików.

Źródło izomerów trans kwasów tłuszczowych – poznaj produkty odradzane w diecie PKU

Głównym źródłem izomerów trans kwasów tłuszczowych w diecie pacjenta z PKU są niskobiałkowe produkty cukiernicze (pieczywo cukiernicze PKU, wyroby ciastkarskie PKU i czekoladowe PKU), a także margaryny twarde, tłuszcze do smarowania pieczywa, tłuszcze smażalnicze oraz żywność typu fast food, przede wszystkim: frytki ziemniaczane, chipsy ziemniaczane, prażynki ziemniaczane. Izomery trans kwasów tłuszczowych można również znaleźć w tzw. żywości „instant”, czyli w niskobiałkowych zupkach w proszku i różnego rodzaju koncentratach.

Z uwagi na fakt, że izomery trans kwasów tłuszczowych nie powstają samodzielnie w organizmie człowieka, ich zawartość w tkankach i płynach ustrojowych wynika wyłącznie ze spożycia żywności.

Co powodują w naszym organizmie izomery trans kwasów tłuszczowych?

• podwyższają poziom LDL czyli „złego”, a obniżają poziom HDL „dobrego” cholesterolu w surowicy krwi,
• zwiększają ryzyko wystąpienia niedokrwiennej choroby serca,
• zaburzają syntezę wielonienasyconych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych,
• zwiększają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, insulinooporności, a także nowotworów jelit.

Zdrowe zamienniki produktów zakazanych w diecie PKU

Żywność przetworzona znajduje się w grupie produktów odradzanych w diecie PKU. Należy unikać jej zarówno w sklepach, jak i w restauracjach. Z powodu tak niekorzystnego działania izomerów trans kwasów tłuszczowych zaleca się, aby ich spożycie z dietą było jak najniższe.

Najlepszą opcją dla osób z fenyloketonurią jest domowa kuchnia na bazie sprawdzonych składników. Pacjenci z PKU powinni unikać spożywania przetworzonej żywności w nadmiarze i zastąpić ją np.

• ciastem domowym na bazie oleju roślinnego,
• sorbetami owocowymi domowej roboty,
• sałatkami ze świeżych owoców
• musami owocowymi,
• domowe frytki i chipsy ziemniaczane smażone na świeżym oleju roślinnym, najlepiej rafinowanym,
• margaryny używane do smarowania kanapek warto zastąpić musem z awokado lub pastami warzywnymi.

Zobacz także: Węglowodany i cukry w diecie dzieci z fenyloketonurią

Produkty zakazane w diecie PKU – jak rozpoznać je po etykiecie?

Z uwagi na fakt, iż w Polsce producenci nie mają obowiązku informowania o zawartości tłuszczów trans na opakowaniach swoich produktów, warto czytać etykiet i zwracać uwagę na produkty, które mają składzie napisane: "uwodorniony", "częściowo uwodorniony" lub "utwardzony".

Im wyższą pozycję na liście składników zajmują te związki, tym wyższa ich zawartość w produkcie. Dzięki tym oznaczeniom szybko wyeliminujesz ze swojego menu produkty odradzane w diecie PKU.

Warto wiedzieć, że obowiązek informowania o zawartości izomerów trans wprowadzono już np. w Danii, Kanadzie i Rosji. Każda osoba na diecie PKU powinna być wyjątkowo świadomym, bardzo wymagającym konsumentem. Stawka jest najwyższa: walka o zdrowie.